Ο Δήμος Πηνειού βρίσκεται στο βορειοανατολικό τμήμα του Νομού Ηλείας και συνορεύει Δυτικά και Βόρεια με το Δήμο Ανδραβίδας – Κυλλήνης, Νότια με τον Δήμο Ήλιδας, Δυτικά βρέχεται από το Ιόνιο και Ανατολικά συνορεύει με τα όρια των δήμων Ανδραβίδας – Κυλλήνης & Ήλιδας. Ο Δήμος προέκυψε από την συνένωση που πραγματοποιήθηκε με το Νόμο 3852/2010, (ΦΕΚ 87/7-6-2010 τεύχος Α’): Νέα Αρχιτεκτονική της Αυτοδιοίκησης και της Αποκεντρωμένης Διοίκησης – Πρόγραμμα Καλλικράτης, κατά την οποία συνενώθηκαν τρεις (3) Δήμοι (Γαστούνης, Βαρθολομιού και Τραγανού) και αποτελείται από τρεις (3) Δημοτικές Κοινότητες (Γαστούνης, Βαρθολομιού και Τραγανού) και δώδεκα (12) Τοπικές Κοινότητες: Καβασίλων, Καρδιακαυτίου, Κοροίβου, Λευκοχωρίου, Παλαιοχωρίου, Ρουπακίου, Δήμητρας, Λυγιάς, Μάχου, Αγίας Μαύρας, Καλυβίων Μυρτουντίων και Σίμιζας.
Έχει έκταση 155,073 τ. χλμ. και πληθυσμό 21.255 κατοίκους (απογραφή 2011).
Έδρα του Δήμου είναι η Γαστούνη με 7.457 κατοίκους.
Κυρίαρχη θέση στο οικιστικό πλέγμα της περιοχής του Δήμου καταλαμβάνει ο ημιαστικός πληθυσμός της Γαστούνης , ο οποίος συγκεντρώνει το 37 % του συνολικού πληθυσμού του Δήμου (ακολουθεί η πόλη του Βαρθολομιού με 19% και η πόλη του Τραγανού με 14%).
Η πόλη της Γαστούνης (7.457 κάτοικοι) είναι η τρίτη από πλευράς πληθυσμιακού μεγέθους, πόλη του Νομού Ηλείας μετά τον Πύργο (24.142 κάτοικοι) που είναι και η έδρα του Νομού και την Αμαλιάδα (16.487 κάτοικοι), έδρα του Δήμου Ήλιδας. Αποτελεί σημαντικό παραγωγικό, διοικητικό και κοινωνικό κέντρο και διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στο πλέγμα λειτουργιών και εξυπηρετήσεων για ολόκληρη την ευρύτερη περιοχή ο οποίος ενισχύεται από την εγγύτητα των αποστάσεων από τα ημιαστικά κέντρα της Γαστούνης, του Βαρθολομιού & του Τραγανού.
Λόγω της μορφής της οικονομίας του Δήμου Πηνειού που είναι κύρια γεωργική, το μεγαλύτερο μέρος του Ο.Ε.Π. ασχολείται με τη γεωργία με διαρκή ή εποχιακή απασχόληση, καθώς και με την κτηνοτροφία. Το εργατικό δυναμικό συμπληρώνεται από εργατοϋπαλλήλους και εργάτες βιοτεχνιών και βιομηχανιών.
Χαρακτηριστικό της περιοχής είναι ότι τα εποχιακά επαγγέλματα και σε περιόδους αιχμής και έντασης των γεωργικών εκμεταλλεύσεων και κυρίως κατά τη συλλογή των αγροτικών προϊόντων, παρατηρείται έλλειψη του εργατικού δυναμικού λόγω υπερδιπλασιασμού των αναγκών σε εργάτες γης, ενώ αντίθετα κατά την περίοδο της μείωσης των γεωργικών εργασιών ιδιαίτερα κατά την χειμερινή περίοδο, παρατηρείται υποαπασχόληση των εργατών γης.
Οι κλάδοι της Βιομηχανίας και της Βιοτεχνίας θεωρούνται ότι είναι αρκετά αναπτυγμένοι στο Δήμο Πηνειού. Οι δραστηριότητες από πλευράς Βιομηχανίας και Βιοτεχνίας παρατηρούνται κυρίως στην επεξεργασία και τυποποίηση γεωργικών και κτηνοτροφικών προϊόντων.
Ο τομέας του εμπορίου παρουσιάζεται ιδιαίτερα δυναμικός στην πόλη της Γαστούνης, όπου παρατηρείται και η μεγαλύτερη συγκέντρωση των εμπορικών επιχειρήσεων.
Ειδικότερα ως προς τον τουρισμό, ο Δήμος Πηνειού διαθέτει σημαντικά ιστορικά μνημεία, όπως η Παναγία η Καθολική, η Ιερά Μονή Αγίου Νικολάου στα Καβάσιλα, η Ι. Μονή Αγ. Ελεούσας στη Λυγιά, τα οποία έχουν αναδειχθεί ώστε να αξιοποιηθούν τουριστικά με τις νέες μορφές τουρισμού που σήμερα ευδοκιμούν (θρησκευτικός, περιπατητικός, αγροτουρισμός κ.λπ.). Το μεγαλύτερο βέβαια συγκριτικό πλεονέκτημα του δήμου είναι οι μαγικές παραλίες του μεταξύ των οποίων αυτές της Γλύφας, του Αρκουδίου, των Θινών, των Καλυβίων της Μπούκας και του Παλαιοχωρίου. Αξίζει να σημειωθεί ότι πλησίον του Δήμου βρίσκονται τα λασπόλουτρα στο Λίτζι που δέχονται κάθε χρόνο μεγάλο αριθμό επισκεπτών.
